Rijeka Europejską Stolicą Kultury 2020

Rego-Bis, 17.06.2020

Rijeka jest trzecim największym miastem Chorwacji, położona malowniczo u stóp masywu górskiego Risnjak oraz nad Zatoką Rijecką. To bardzo interesujący ośrodek kultury, dysponujący licznymi atrakcjami, z którego blisko jest zarówno do cudownych miasteczek wypoczynkowych Zatoki Kwarnerskiej, jak i zabytkowych i malowniczych ośrodków Półwyspu Istria. W 2020 roku chorwacka Rijeka, wraz z irlandzkim Galaway, otrzymały miano Europejskich Stolic Kultury. 

Mottem Rijeki podczas noszenia miana stolicy jest „port różnorodności”. Miasto będące głównym chorwackim portem, jest wielokulturowe, pełne różnorodności religijnych, od najdawniejszych czasów przyciągające artystów oraz będące gospodarzem największego w Chorwacji festiwalu społeczności LGBT. To kolebka wielu znanych zespołów muzycznych, zwłaszcza rockowych i punkowych. Jednocześnie w Rijece znajduje się też najstarsze chorwackie sanktuarium maryjne - średniowieczny Kościół Najświętszej Maryi Panny, zwany często „chorwackim Nazaretem”. Wśród przedstawicieli wielu kultur i wyznawców różnorodnych religii, nie widać w Rijece nieporozumień, a fakt że znajduje się tu duży port, dla wielu symbolizuje bramę do różnorodności, której wszyscy są tu ciekawi i na którą panuje otwartość i tolerancja.
 
Miasto ma bardzo długą historię. W czasach starożytnych nosiło nazwę Tarasattica. Z tych najdawniejszych czasów pozostała w mieście brama miejska z IV w. Najpierw mieszkali tu Ilirowie, kolejno przybyli Słowianie, których podbić chcieli Frankowie. Tak właściwie do przybycia Habsburgów, Tarasatiica, zwana czasami Reka Sv. Vida, przechodziła pod panowanie różnych mocarstw. W XVIII wieku, wówczas już ośrodek o nazwie Rijeka, ogłoszono wolnym miastem, co przyczyniło się do ogromnego rozwoju i spowodowało, że w XIX wieku znajdował się tam jeden z największych portów Europy. O miasto portowe Chorwaci spierali się z Włochami, jednak gdy po I wojnie światowej powstało Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Rijeka znalazła się w jego granicach i tak trwa w Chorwacji do dziś. 
 

Rijeka

Najbardziej reprezentacyjne budynki Rijeki zlokalizowane są na wybrzeżu, tylko te związane z kultem religijnym znajdują są w głębi miasta. Głównym deptakiem, miejscem najchętniej uczęszczanym przez turystów, jest ulica Korzo, która znajduje się nieopodal portu. Odnaleźć tu można liczne restauracje, kawiarnie i bary oraz najróżniejsze sklepiki. Ciekawymi zabytkami zlokalizowanymi przy deptaku są wieża zegarowa oraz krzywa wieża, będąca dzwonnicą Kościoła Wniebowstąpienia NMP. Innymi wartymi uwagi miejscami jest ratusz wybudowany w XV wieku, fontanna miejska oraz gwarny targ. Najważniejszymi budynkami sakralnymi, oprócz wspomnianego już sanktuarium, są Katedra Św. Wita, augustiański klasztor z kościołem Św. Hieronima oraz malowniczymi ogrodami i prawosławna cerkiew Św. Mikołaja. Część budynków w centrum miasta została odrestaurowana w stylu barokowym. Nieopodal znajduje się jeszcze jeden zabytek – zlokalizowana na wzgórzu twierdza Trsat, z której rozpościera się zapierająca dech w piersiach panorama. 

Rijekę warto odwiedzić właściwie podczas każdej pory roku. Można przyjechać latem na jednodniową wycieczkę, podczas wypoczynku w Rabacu, Lovranie, okolicach Puli, jak i miasteczkach Zatoki Kwarnerskiej. Warto przyjechać zimą, gdy odbywa się tu wesoły świąteczny jarmark lub huczne Sylwester bądź karnawał. To także idealna propozycja na wycieczkę objazdową w okresie wiosennym lub jesiennym. Miasto położone jest około 700 km od granicy Polski, jest jednym z najbliżej położonych ciekawych miast krajów Półwyspu Bałkańskiego. 

Rijekę odwiedzał podczas swojej pielgrzymki także nasz papież Jan Paweł II, który docenił tutejszy przysmak – ciasto kremšnita (znane na południu jako krempita), niezwykle przypominające wadowickie kremówki. Zimą, podczas adwentowego jarmarku oraz Sylwestra, poza ciastkiem z kremem, obowiązkowym przysmakiem są małe pączki, zwane „fritule”. Po wesołym jarmarku bożonarodzeniowym, funkcjonującym zazwyczaj do Święta Trzech Króli, będącym otwartym także podczas Sylwestra, następuje w Rijece okres hucznej zabawy, która zwieńczona jest trzecim pod względem wielkości europejskim Karnawałem. Okolice Rijeki słyną także z produkcji wina i czekolady. Słynna winnica znajduje się w Novi Vindoloski, zaś w Opatiji, mieście gdzie według podań Henryk Sienkiewicz napisał „Quo vadis”, stworzono Muzeum Czekolady. Poza lokalnymi specjałami i spacerem między tutejszymi zabytkami, warto odwiedzić lokalne muzea oraz ośrodki naukowe. W Rijece zlokalizowany jest uniwersytet i liczne miejsca edukacyjne, takie jak Muzeum Torped. To właśnie w Rijece wynaleziono pierwszą torpedę!

Główne obchody związane z objęciem przez Rijekę funkcji Europejskiej Stolicy Europy odbędą się podczas Sylwestra 2020!