Wycieczka objazdowa po Bałkanach
Turcy Osmańscy wywarli ogromny wpływ na kulturę krajów bałkańskich. Jedna z hipotez dotyczących obszaru „kulturowych Bałkanów” zakłada nawet, że Bałkany są tam, gdzie panowali Turcy. Do dziś w tym regionie można napić się tradycyjnej tureckiej kawy, zjeść baklavę, sarmę i inne poosmańskie specjały. Panowanie tureckie na Bałkanach trwało niemal 500 lat, uznaje się że trwało od 1389 do 1878 roku.
Wydawałoby się, że ślady tureckie najbardziej widoczne są na Bałkanach wschodnich, np. w dzisiejszej Bułgarii, jednak Bałkany zachodnie także obfitują w zabytki i przysmaki z czasów osmańskich. Idealnym przykładem na to może być Albania oraz południowa Czarnogóra! Czarnogórski Ulcinj przepełniony jest orientalnym klimatem. Miejsce bliskie nam geograficznie, w którym można doświadczyć odległej, interesującej kultury.
Ulcijn i południowa Czarnogóra
Ulcinj jest miastem, którego historia sięga czasów starożytnych. Zostało założone w V w. p.n.e., rządzili tu Ilirowie, Rzymianie, Bizancjum, Republika Wenecka, była to ostoja albańskich piratów, ale największy wpływ na obecny wygląd miasta miało zdecydowanie panowanie Turków Osmańskich. Będąc tu, warto zobaczyć Pałac Venezia, czworoboczną obronną wieżę, dawny targ niewolników, twierdzę i mury obronne oraz zlokalizowane w centrum miasta dawne pałace, które przekształcono w ekskluzywne hotele i restauracje. Zabytkowe stare miasto Ulcinja, otoczone grubymi kamiennymi murami, jest przepiękne, a z jego tarasów widokowych podziwiać można całą panoramę starówki wraz ze starymi kolorowymi domkami, krętymi uliczkami, orientalnymi meczetami oraz plażą znajdującą się w centrum, tzw. Małą Plażą. Spośród ulcinjskich meczetów na szczególną uwagę zasługują: Meczet Ali Paszy z 1719 roku, obok którego znajdują się pozostałości tureckiego hammamu (jedyne na terenie Czarnogóry) oraz wybudowany na życzenie tureckiego Sułtana w 1728 roku Meczet Namazdjah. Nieopodal starówki, na wzniesieniu, znajduje się gaj oliwny z cerkwią św. Mikołaja, którą wybudowano już po wcieleniu Ulcinja do Czarnogóry. Miejsce to stanowi magiczny punkt widokowy. Poza wcześniej wspomnianą Małą Plażą, znajduje się tu także Velika Plaża – jedna z największych plaż piaszczystych Europy! Ciekawostką może być też wyspa Ada Bojana położona na rzece Buna, gdzie znajduje się słynna plaża nudystów! Poza miejscem rozrywki i plaż, Ulcinj jest także miejscem folkloru. Będąc tu, warto odwiedzić którąś z narodowych restauracji, by wziąć udział w tzw. wieczorku czarnogórskim, podczas którego można zasmakować narodowych dań oraz wziąć udział w zabawie przy ludowej muzyce.
Stary Bar
Odwiedzając południową Czarnogórę, obowiązkowym miejscem wycieczki, także nawiązującym do czasów osmańskich, powinien być Stari Bar, zwany bałkańskimi Pompejami. Miasto zostało doszczętnie zniszczone w trzęsieniu ziemi w 1979 roku, jednak do dziś jego niezamieszkane ruiny znajdujące się na obszarze około 4 hektarów, skrywają pozostałości niemal 600 zabytkowych budowli. Znajdują się tu ruiny tureckich łaźni, kościołów najróżniejszych wyznań, w tym meczetów, rzymskich akweduktów oraz weneckich pałaców. Jeden z meczetów, Škanjevića džamija, jest już odrestaurowany. Pozostały po nim tylko fundamenty, dziś wygląda jakby stał tu od najdawniejszych lat – jego rekonstrukcja wykonana jest wzorowo. Wyremontowano już także cerkiew świętego Jana, jednak zdecydowana większość budynków stanowi ruiny skrywające wiele interesujących historii. Będąc w Starym Barze, poza spacerowaniem po starówce, można usiąść w którejś z tradycyjnych restauracji znajdujących się przed bramami miasta, np. w wyśmienitej restauracji Kaldrama, gdzie warto zasmakować jagnięciny oraz tzw. wegetariańskiego talerza. Nieopodal Starego Baru znajduje się gaj oliwny, w którym rośnie najstarsze drzewo oliwne w Czarnogórze, mogące stanowić także ciekawą atrakcję podczas zwiedzania regionu.
Z Czarnogóry do Albanii (Szkodra i Kruja)
Z południowej Czarnogóry, zwłaszcza z Ulcinja, blisko już do Albanii, w której także czuć orientalny klimat. Warto polecić zwłaszcza Szkodrę i Kruję. Szkodra była jednym z najważniejszych miast Iliryjskich, siedzibą królowej Teuty, gdzie kolejno rządzili Rzymianie, Bizancjum i Słowianie. Dwukrotnie miasto próbowali zdobyć Turcy, którym udało się to z końcem XV wieku. To oni odbudowali jedną z najpiękniejszych atrakcji miasta – Zamek Rozafa. Badacze miejsce to łączą z siedzibą iliryjskiej królowej, twierdząc, ze budynek sięga III w. p.n.e. Zamek najbardziej ucierpiał podczas walk Albańczyków pod dowództwem bohatera narodowego Skanderbega przeciw Turkom, którzy po zdobyciu miasta naprawili swój błąd i odbudowali zniszczoną twierdzę. Odwiedzając Szkodrę warto zwiedzić także Ołowiany Meczet (którego kopuły nietypowo pokryto ołowiem) oraz Wielki Meczet, który co prawda został zburzony przez komunistów, jednak w latach 1994-1995 odbudowano go z pieniędzy jednego z saudyjskich szejków. Polecamy także by przespacerować się ulicami Kolë Idromeno i G'juhadol, gdzie pozostało wiele starych domostw.
Kruja stanowi historyczną stolicę Albanii, przez wielu odwiedzających nazywana „Krakowem południa”. Miasto stało się znane, gdy w 1433 roku Skanderbeg odbił je z rąk Turków. Symbolem Kruji jest charakterystyczny zamek, w którym znajduje się muzeum wspomnianego bohatera narodowego. Z najdawniejszych czasów zachowała się wieża oraz część murów, pozostała część kompleksu to rekonstrukcja. Oprócz Muzeum Skanderbega, warto odwiedzić tu Muzeum Etnograficzne, oraz wyjątkowy, drewniany turecki bazar.
Ślady osmańskie widoczne są też w centrum Półwyspu, przede wszystkim w Bośni i Hercegowinie. Najsłynniejszym bałkańskim symbolem z czasów tureckich jest chyba stary most w Mostarze wybudowany w drugiej połowie XVI wieku. Orientalnym klimatem charakteryzuje się także stolica kraju – Sarajewo, w której znajduje się m.in. Stary Bazar z XV w. (Baščaršija), fontanna Sebilj czy meczet Gazi Husrev-Bega. Osoby zmotoryzowane wybierające się do Albanii bądź Ulcinja, obowiązkowo powinny zaplanować postój w klimatycznej Bośni i Hercegowinie. Jeśli ktoś chciałby się wybrać do opisanych miejsc, ale nie na własną rękę, to polecamy wycieczkę przygotowaną przez Biuro Podróży Rego Bis „Osmańskim Szlakiem”, w planie której przewidziane jest zwiedzanie niemal wszystkich opisanych powyżej atrakcji!