Chorwacja to więc nie tylko plaże i zabytkowe miasteczka, ale także spuścizna słynnych wynalazców.
Bałkany kojarzone są przede wszystkim z malowniczą przyrodą i pięknymi plażami, wprost idealnymi na spędzenie beztroskiego urlopu. Z krajów Półwyspu Bałkańskiego pochodziło wiele wybitnych postaci. Ich historia i miejsca w których tworzyli, mogą stanowić kolejną okazję do odwiedzenia Bałkanów. Kraje południa pełne są ciekawych muzeów poświęconych lokalnym myślicielom. Warto o tym wspomnieć, zwłaszcza że 18 maja obchodzimy co roku Międzynarodowy Dzień Muzeów.
Które muzea warto odwiedzić? To nie jest łatwe pytanie, a lista z pewnością mogłaby być bardzo długa. Jedną z najbardziej znanych postaci wywodzących się z krajów byłej Jugosławii, w związku z którym postały liczne muzea jest urodzony w lipcu 1856 roku w Smiljanie wynalazca Nikola Tesla. Similjan to niewielka wieś w Chorwacji, w okolicach Parku Narodowego Jezior Plitwickich, gdzie w rodzinnym domu wynalazcy stworzono jego Centrum Pamięci. W 150 rocznicę urodzin odrestaurowano rodzinny dom Tesli, który wraz z pobliskim kościołem prawosławnym i terenem zielonym utworzyły kompleks poświęcony naukowcowi. Na jego terenie stworzono kilka wystaw na temat wynalazków Tesli oraz muzeum, gdzie zobrazowano ważne fakty z jego życia.
Nikola Tesla był wybitnym konstruktorem, autorem około 300 patentów, większość z jego wynalazków i pomysłów związana była z wytwarzaniem i użyciem prądu przemiennego. Do jego najsłynniejszych dzieł należą dynamo rowerowe, silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, bateria słoneczna, radio i elektrownia wodna (na wodospadzie Niagara). To postać, o której głośno na Bałkanach nie tylko ze względu na osiągnięcia, ale też sporną historię. Od wielu lat toczy się debata chorwacko-serbska dotycząca pochodzenia twórcy, ponieważ każdy z narodów chciałby przypisać swojej narodowej historii takiego wybitnego naukowca, a Tesla mimo iż urodził się na terenie dzisiejszej Chorwacji, to jego rodzice byli Serbami, ojciec był nawet prezbiterem kościoła prawosławnego. Przez długi czas Tesla mieszkał w Stanach Zjednoczony, wielu biografów uznaje go za „amerykańskiego inżyniera”, zmarł w 1943 roku w Nowym Jorku.
Najważniejsze chorwackie muzeum poświęcone uczonemu, zdecydowanie okazalsze niż kompleks w Similjanie, znajduje się w stolicy kraju i jest to Muzeum Techniki im. Nikoli Tesli. Muzeum posiada bogatą ekspozycję przedstawiającą przełomowe osiągnięcia techniczne i wynalazki z całego świata. Jest tu łącznie 14 wystaw, z czego jedna poświęcona jest w całości twórczości Nikoli Tesli. Oprócz laboratorium Tesli, można zapoznać się z wystawami dotyczącymi historii rozwoju silników samolotowych i pociągowych, dowiedzieć się więcej o przetwarzaniu energii, przespacerować się pomiędzy eksponatami wystawy strażackiej, rowerowej, kopalnianej, astronomicznej i geologicznej. Zagrzeb to oczywiście dużo więcej niż wspomniane muzeum! Miasto obfituje w zabytki, ciekawe miejsca, lokalne restauracje oraz kawiarnie. Najbardziej charakterystyczne punkty miasta to kościół św. Marka wraz z niesamowitym mozaikowym dachem oraz plac bojownika o niepodległość Bana Josipa Jelacicia, ze znajdującym się na nim pomnikiem bohatera. Uwielbiany przez odwiedzających jest tutejszy Ogród Botaniczny, posiadający niemal stuletnią historię. Najbardziej reprezentacyjnym miejscem stolicy jest Plac św. Marka, na którym znajduje się wspomniany już charakterystyczny kościół posiadający na dachu mozaikę ukazującą herby symbolizujące Chorwację i Zagrzeb, jak i zlokalizowane tu Pałac Prezydencki, Sabor (siedziba chorwackiego parlamentu) oraz liczne inne muzea. Zagrzeb słynny jest ze swojej kolejki linowo-terenowej, która jest najkrótsza w całej Europie. Przejażdżka nią może stanowić nie lada atrakcję podczas czasu wolnego od zwiedzania – w ciągu niecałej minuty można przemieścić się z jednej części stolicy – Dolnego Zagrzebia do drugiej, czyli Górnego Miasta.
Osoby zainteresowane nie tylko zwiedzaniem Chorwacji, ale także historią techniki, powinny odwiedzić Muzeum Torped w Rijece. Tym bardziej, że Rijeka będąca Europejską Stolicą Kultury 2020, obfituje w niezliczone atrakcje i urokliwe miejsca, a położona nieopodal miejscowość Rovinj nazywana jest przez wielu chorwackim Saint Tropez lub małą Wenecją. Miasteczko słynie przede wszystkim z kościoła św. Eufemii oraz artystycznej ulicy Grisini. W Rovinju znajduje się muzeum miejskie oraz galeria sztuki, jednak nie są one tak okazałe jak rijeckie Muzeum Torped. To właśnie w Rijece powstała pierwsza torpeda na świecie. Do dziś zachowały się nawet mury dawnej fabryki, w której Ivan Luppis wraz z brytyjskim inżynierem Robertem Whiteheadem zaprojektowali torpedę, mającą stanowić obronę portu.
Chorwacja to więc nie tylko plaże i zabytkowe miasteczka, ale także spuścizna słynnych wynalazców. Kraje byłej Jugosławii bogate są w różnorodną ofertę muzeów. Wiele tego typu miejsc zlokalizowanych jest np. także w serbskim Belgradzie, gdzie obok Muzeum Historii Jugosławii i interesującego Muzeum Etnograficznego, odnaleźć można także kolejne Muzeum Nikoli Tesli! Osoby, które odbyły chorwacką wycieczkę śladami wynalazcy, powinny zaplanować również wyjazd do serbskiej stolicy. Tutaj także znajduje się muzeum, będące niebywałym skarbem dla wszystkich fanów Bałkanów – Kuća Cveća (dosłownie Dom Kwiatów), czyli mauzoleum marszałka Josipa Broz Tito wraz z muzeum poświęconym jego osobie. Podczas Światowego Dnia Muzeów te miejsca szczególnie polecamy osobom, które jeszcze lepiej chciałyby odkryć Bałkany i poznać najważniejsze osobistości pochodzące z Półwyspu.
Nasza propozycja: Bałkański Geniusz Nikoli Tesli
