Tureckie korzenie tulipanów

Rego-Bis, 25.05.2021

Spis treści


Wszyscy myślą, że tulipany pochodzą z Holandii, a w rzeczywistości tulipany pochodzą z Azji Środkowej i Turcji. Z Turcji do Holandii sprowadzono te kwiaty dopiero w XVI wieku.

Krótka historia tureckiego romansu z tulipanami


Wcześni Turcy, czyli Seldżukowie, żyli w plemionach jako koczowniczy wojownicy i kupcy. Pierwsi Turcy pojawili się w Azji Środkowej w IX wieku. Pod koniec XI wieku podbili większość Anatolii i północnej Persji i rządzili tymi ziemiami do połowy XIII wieku. To właśnie w Persji tulipany rosły jak dzikie kwiaty. Pierwsza pisemna wzmianka o tulipanach pojawia się w wierszu Omara Chajjama z XI wieku. Najstarsza odnaleziona ilustracja tulipanów, znajduje się na płytce pochodzącej z pałacu sułtana Alāad-Dīn Kayqubād bin Kaykāvūs; (panował nad Persją od 1220 do 1237 r.)

Wielka miłość niejednego sułtana

Sułtan Sulejman Wspaniały był pierwszym sułtanem, który uprawiał tulipany. Uwielbiał te kwiaty, a jego ubrania zdobiono haftowanym motywem tulipana. Członkowie szlachetnych rodów w czasach Sulejmana często dekorowali swoje turbany tulipanem. To właśnie z tej praktyki, obserwowanej przez europejskich podróżników i dyplomatów, lâle (lale we współczesnym języku tureckim) stało się określeniem tulipana. Okres między 1718 a 1730 rokiem nazywany jest erą tulipanów (po turecku Lâle Devri), w Turcji panował wtedy sułtan Ahmed III. Był to czas, kiedy kraj opanowała pewna forma Tulipmanii - bogaci mieszkańcy Stambułu sprzedawali sobie cebulki po wygórowanych cenach. Sultan Ahmed III kochał tulipany całym sercem: do swych ogrodów w Stambule pozyskiwał kwiaty rosnące w wysokich górach, wciąż poszukiwał nowych odmian i kolorów, stąd jego przydomek „Król Tulipanów”. Organizował przyjęcia w sezonie kwitnienia tych kwiatów, które odbywały się w pełnych kwitnących ogrodach, a goście stroili się na nie w szaty inspirowane kolorami i kształtami tulipanów.

Wszyscy kochają tulipany.


W tamtych czasach tulipany stały się ważną częścią życia Turków i od tamtej pory po dziś dzień stanowią popularny motyw w sztuce, folklorze, poezji i muzyce. Klasyczny motyw tureckiego tulipana ma wydłużone, smukłe płatki; można go znaleźć się na ściennych płytkach, jedwabnych tkaninach, stalowych zbrojach, tureckich zestawach do kawy oraz oczywiście na tkanych ręcznie tureckich dywanach. Dziś już abstrakcyjna w kształcie forma tulipana na kadłubach samolotów Turkish Airlines, stanowi przypomnienie o bezkresnych równinach i górskich zboczach obsypanych kwitnącymi w całym Imperium Osmańskim tulipanami.  
 

Stambuł cały w kwiatach.


 Co roku w kwietniu (od 2006 r.) w Stambule kwitną miliony tulipanów: w parkach, alejach, na rondach i na każdym spłachetku wolnej przestrzeni. Mówi się, że w ostatnich latach posadzono tam 30 milionów cebulek tych kwiatów… Oficjalnie Festiwal Tulipanów trwa od 1 do 30 kwietnia, ale pierwsze kwiaty mogą pojawić się już pod koniec marca, a jeśli pogoda pozwoli, będę kwitły do połowy maja, zdobiąc miasto feerią barw, kształtów i zapachów.