Czarnogórskim miastem, najczęściej kojarzonym z Zatoką Kotorską, jest przede wszystkim pełen zabytków, wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Kotor. Nie jest to jednak największe miasto zlokalizowane nad zalewem. Zdecydowanie większym ośrodkiem miejskim, również dysponującym dużą liczbą ciekawych miejsc, jest Herceg Novi. Miejsce nazywane miastem kwiatów, słońca, sztuki oraz tysiąca schodów. Czy warto je odwiedzić?
Historia miasta sięga końca XIV wieku, kiedy przez bośniackiego króla Tvrtka została założona tutaj mała osada o nazwie Sveti Stefan. Nikt jednak nie nazywał miasteczka w taki sposób, mówiono o nim po prostu „Novi Grad” (Nowe Miasto). Kolejny władca, tzw. Herceg Stjepan stworzył tu duży port morski i rozbudował miasto. Stąd obecna nazwa: Herceg Novi. Nie zapomniano jednak upamiętnić zasług króla Tvrtka, którego pomnik znajduje się obecnie przy głównym porcie.
Kolejno miasto przechodziło pod władanie Turków, Hiszpanów, Wenecji, Habsburgów, aż w końcu po licznych perturbacjach stało się jednym z miast Czarnogóry, będącej niegdyś częścią Jugosławii. Dzięki bogactwu kultur narodów władającym miastem, Herceg Novi jest wielobarwnym miejscem, bogatym w liczne zabytki z najróżniejszych epok.
Przede wszystkim przyciągają tutaj trzy ogromne twierdze, które można zwiedzać: nadmorska Forte Mare, znajdująca się w centrum Kanli Kula oraz górująca nad miastem Španjola. Miasto dysponuje dużą, brukowaną starówką, posiadającą aż trzy rynki miejskie oraz wieżę zegarową, z której można podziwiać panoramę okolicy. Dopełnieniem niesamowitej atmosfery są liczne świątynie prawosławne oraz katolickie, m.in. cerkiew św. Michała Archanioła, kościół oraz dzwonnica św. Hieronima czy kościół św. Leopolda Mandicia.
Oprócz zabytkowych budynków, zlokalizowanych jest tu kilka muzeów, w tym Villa jugosłowiańskiego przywódcy Josipa Broza Tito w pobliskim Igalo oraz dom jedynego jugosłowiańskiego noblisty z dziedziny literatury – Ivo Andricia. Nieopodal wieży zegarowej, na rynku Nikole Đurkovicia znajduje się księgarnia SO, uznawana przez wielu za najstarszą księgarnię na Bałkanach, dowodząca że to także miasto rozwoju kultury. Miasto Ivo Andricia, nazywane jest powszechnie „miastem kwiatów”, ponieważ wyróżnia się najbardziej śródziemnomorskim charakterem spośród wszystkich czarnogórskich miasteczek. Dużo tu zieleni, cyprysów, palm i drzew cytrusowych. Już od lutego kwitną tu tradycyjne mimozy, ze względu na które organizowane jest święto porównywane z karnawałami odbywającymi się w krajach katolickich.
W miasteczku można odnaleźć architekturę z czasów romańskich, pozostałości bizantyjskie, budynki barokowe oraz będące spuścizną Imperium Osmańskiego. Wiele tu symboli przeszłości, np. nieopodal portu miejskiego zachował się fragment torów kolejowych. Dawniej docierał tutaj pociąg z Uskoplja w Bośni, dziś dawny budynek stacji przekształcony jest w restaurację – Stanica (dosłownie Stacja). Poza Stanicą, warto odwiedzić w Herceg Novi restauracje: Gradska Kafana i Tri Lipe. Osoby lubiące koktajle owocowe, świeże soki oraz słodycze powinny zaś odwiedzić DODO Cafe.
Można tu plażować, zwiedzać oraz spacerować – sprzyja temu 6-kilometrowa promenada 5 Danica ciągnąca się od Igalo, poprzez Herceg Novi aż do dzielnicy Meljine, gdzie również warto się wybrać. W bliskim sąsiedztwie Mieljine znajduje się przepiękny, najstarszy zlokalizowany na wybrzeżu zespół monastyrów Savina. Oprócz niesamowitej lokalizacji naprzeciwko wejścia Adriatyku do Zatoki, całość krajobrazu dopełniają malownicze góry Orjen pnące się nad Herceg Novi.
Kiedy pozna się już całe miasto, dobrze byłoby wybrać się w nieco bardziej odległe zakątki Boki Kotorskiej, objęte od 1979 roku ochroną UNESCO, nazwane „Przyrodniczy i Kulturowo-Historyczny Region Kotoru”. Region nie obejmuje tylko Starego Miasta w Kotorze, ale także m.in. Perast wraz z wyspami Matki Boskiej na Skale i św. Jerzego, Risan czy Morinj.
Perast to jedyne czarnogórskie miasteczko, w którym zobaczyć można liczne budynki w stylu barokowym. Znajduje się tu wiele kościołów i pałaców z czasów weneckich, np. Kościół św. Mikołaja (XVII w.) posiadający najwyższą dzwonnicę spośród wszystkich świątyń na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Największą atrakcją krajobrazu Perastu są jednak dwie wyspy: jedyna sztucznie stworzona wyspa na Adriatyku, czyli Gospa od Škrpjela (Matka Boska na Skale), z którą związane są liczne legendy i podania oraz wsypa św. Jerzego, nazywana „Wyspą umarłych”, ponieważ zlokalizowany jest tu dawny cmentarz dla szlachty z Perastu.
O Zatoce często mawia się, że ma kształt ust (stąd z włoskiego „boka”) z wystawionym językiem. Tym językiem, a właściwie „języczkiem uwagi”, jest część zatoki z niesamowitym miastem Kotor – jedną z najlepiej zachowanych średniowiecznych osad Europy. Starówka jest malutka, ale można po niej spacerować bardzo długo, odwiedzając wszystkie wąskie uliczki lub napić się kawy w jednej z klimatycznych kawiarni. Mnóstwo tu starych kościołów. Główną atrakcję stanowią jednak mury miejskie wraz z twierdzą św. Jana górującą nad miastem, do której wiedzie aż 1426 stopni!
Zatoka Kotorska wraz z miastem Herceg Novi oraz Kulturowo-Historycznym Regionem Kotoru to tylko jedna z przepięknych atrakcji, które zaoferować może niesamowity, malutki, bałkański kraj Czarnogóra, nazywany powszechnie Montenegro.
