Gjirokastra, położona w malowniczej dolinie rzeki Drino, otoczona z dwóch stron wysokimi szczytami górskimi (najwyższy Maja e Lalucit 2155 m.n.p.m.) jest jednym z najciekawszych miejsc do odwiedzenia w Albanii. Badania archeologiczne dowodzą, że była zamieszkana już 2500 lat temu. Znaczące fortyfikację istniały w czasach przed-rzymskich, czyli przed rokiem 168 p.n.e. Pochodzenie nazwy miasta jest dość niejasne. Najbardziej barwna jest sugestia, że pochodzi ona od imienia legendarnej księżniczki Argyro, która wraz z młodziutkim synkiem rzuciła się z murów twierdzy w przepaść, gdy Turcy na początku XV wieku zdobywali miasto. Byłaby to historia podobna do Wandy, która nie chciała Niemca. Co ciekawe, w Czarnogórze niedaleko popularnego kurortu Budva znajduje się wioska Skočiđevojka, nazwana na część nieszczęśliwie zakochanej dziewczyny, która skoczyła ze skały do morza. Sugestia o pochodzeniu nazwy od księżniczki jest jednak mało prawdopodobna ze względu na fakt, że nazwa miasta występuje w źródłach bizantyjskich sprzed podboju tureckiego. Inna hipoteza mówi o rodowodzie wywodzącym się od iliryjskiego plemienia Argyrów, które zamieszkiwało okoliczne tereny w czasach starożytnych. Bardziej poetyckie wyjaśnienie odnosi się do greckiego słowa oznaczającego srebro: argyros, stąd Argyropolis („Srebrne Miasto”) lub Argyrokastron („Srebrna Twierdza”). Jest do nawiązanie do szarych murów twierdzy, brukowanych uliczek i kamiennych dachów domów, które w czasie deszczu połyskują niczym srebro.
Gjirokastra ze względu na strategiczne położone w dolinie łączącej Grecję z Albanią w czasach osmańskich stała się ważnym i bogatym centrum administracyjnym i handlowym. W 1583 roku podwoiła się liczba mieszkańców w stosunku do czasów sprzed podboju tureckiego. Gjirokastra jest nazywana miastem tysiąca dachów. Termin ten nawiązuje do pięknych, kamiennych dachów dużych domów mieszkalnych które powstawały od XVII do XIX wieku. Najładniejszy widok na słynne zadaszenia historycznych budynków jest z twierdzy. Gjirokastra została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako rzadki przykład architektonicznego charakteru i stylu typowego dla okresu osmańskiego. Najbardziej charakterystycznym elementem budownictwa z czasów Imperium Osmańskiego są wcześniej wspomniane ufortyfikowane domy z kamiennymi dachami. Obecnie udostępnione do zwiedzania są m.in. Dom Zekate, Dom Skenduli czy Muzeum Etnograficzne. W mieście zachował się również bazar (niedawno odnowiony), XVIII-wieczny meczet i dwa kościoły z tego samego okresu. Gjirokastra jest znana jako miejsca urodzenia albańskiego dyktatora Envera Hodży, który rządził Albanią żelazną ręką w okresie 1944 – 1985. Budynek w którym przyszedł na świat obecnie pełni funkcję muzeum etnograficznego, gdzie można zobaczyć m.in. skrzynie oraz zegar, które należały do matki władcy Albanii.
Z Gjirokastry pochodzi Ismail Kadare, najwybitniejszy współczesny pisarz albański o światowej sławie, którego książki zostały wydane w 45 językach. Dom w którym się urodził i spędził dzieciństwo został przekształcony w muzeum i jest udostępniony do zwiedzania. W Gjirokastrze na jego cześć została nazwana szkoła, ulica i został uhonorowanym pomnikiem. Pamiątką po okresie komunistycznym jest schron przeciwatomowy dla miejscowych polityków i działaczy partyjnych zbudowany w latach 70 i 80 XX wieku oraz ruiny zakładów przemysłowych, które upadły wraz z poprzednim systemem polityczno-ekonomicznym. Po zakończeniu dyktatury w 1991 ze względu na bliskość Grecji (około 30 kilometrów do głównego przejścia albańsko-greckiego Kakavia) nastąpiła masowa emigracja z Gjirokastry. Miasto jak i obwód (jednostka administracyjna w Albanii), którego Gjirokastra jest stolicą ma ujemny przyrost ludność. Gjirokastrę można zwiedzić w ramach wycieczek fakultatywnych z popularnych kurortów nad morzem Jońskim Ksamil i Saranda.
